A A A

Miał być główną siedzibą Hitlera. Jego wnętrze drążyli wycieńczeni głodem więźniowie. Katorżnicza praca trwała dniami i nocami. W podziemiach miało znaleźć się tajne laboratorium i centrum badawcze. Riese nigdy nie zostało dokończone, a dziś jest największym i najbardziej tajemniczym kompleksem podziemnych tuneli i korytarzy w Górach Sowich.
 
Riese powstawało w latach 1943 – 1945. Riese, czyli Olbrzym to największy projekt górniczo – budowlany hitlerowskich Niemiec. Do dziś nie wyjaśniono jakie było jego przeznaczenie. Prawdopodobnym jest, że wskutek działań i bombardowań alianckich cierpiał niemiecki przemysł zbrojeniowy. Waliły się coraz to nowe fabryki. Niemcy zostali zmuszeni do poszukiwania nowego, bezpiecznego miejsca, w którym mogliby ulokować produkcję zbrojeniową.  Idealnym miejsce wydawały się być podziemia. Szybko zatem powstał plan ukrycia całego przemysłu wojennego pod ziemią. Jednym z miejsc, których lokalizacje wybierano z wielką precyzją, idealnym do tego celu okazały się podziemia Gór Sowich. Tu był dobrze rozwinięty przemysł ciężki, a także rozbudowana sieć dróg i kolei. Ładunki przywożono i wywożono całymi dniami. 
Przy Riese pracowały setki więźniów z obozu Gross Rosen.  Prace objęły swym zasięgiem teren kilkudziesięciu kilometrów kwadratowych na stokach gór Wolfsberg (Włodarz), Saalberg (Jedlińska Kopa), Mittelberg (Dział Jawornicki), na wzgórzu między Wustewaltersdorf (Walim) a Dorfbach (Rzeczka), Mulenberg (Moszna), Sauferhohen (Osówka), Ramenberg (Soboń) i Schindelberg (Gontowa).
 
Riese składa się z kilku, a być może i kilkunastu obiektów. Do dziś najbardziej znane to:
 
Zamek Książ
 
Tu doprowadzono kolejkę wąskotorową. Jej rozładunkiem musieli zajmować się więźniowie obozu założonego u podnóża zamku. W samym zamku przebudowana została część pomieszczeń. Zniszczone zostało tym samym wyposażenie niektórych sal m.in. Sali Konrada i holu Bolka.
Dla Niemców dojazd do Zamku możliwy mógł być tylko w jeden sposób – przez podziemne tunele. Składy budowlane, tajemnicze zbiorniki, kompresory, komory, baraki magazynowe i fundamenty pod urządzenia techniczne. Ich przeznaczenie Niemcy pozostawiali w tajemnicy. 
Podziemna część kompleksu Zamku Książ to wyrobiska o dwóch znanych dziś poziomach. Pierwszy z nich znajduje się na głębokości 15 metrów. Jego podziemia mają długość około 80 metrów, powierzchnię 180 metrów kwadratowych i kubaturę 400 metrów sześciennych. Drugi znajduje się 53 metry pod dziedzińcem, zawiera cztery sztolnie i sieć krzyżujących się, szerokich korytarzy i cztery wybetonowane komory. Dziś w podziemiach tych ulokowana jest aparatura pomiarowej stacji sejsmograficznej PAN.
Naziści wskutek swoich działań dokonali wielu zniszczeń na Zamku, nie tylko sal. Podczas prowadzonych prac zniszczono m.in. zabytkowe podłogi.
 
Walim – Rzeczka
 
To podziemny kompleks wykuty w masywie góry Ostra. Nad ziemią Niemcy zbudowali główną centralę telefoniczną. Do głównej części podziemia – równoległych sztolni, pomiędzy którymi usytuowane są duże hale prowadzą trzy wejścia. Tunele kompleksu Rzeczka ciągną się na długości 500 metrów. Do najbardziej znanych naziemnych obiektów Rzeczki należy wspomniana już centrala telefoniczna, która wchodziła w skład potężnego węzła łączności Świdnica – Rzeczka. Widoczne są tez ślady torowiska kolejki wąskotorowej.
Dziś podziemia udostępnione są turystom. W kompleksie można zwiedzić m.in. prawie wykończoną wartownię, w której znajdują się zdjęcia i dokumenty dotyczące wszystkich kompleksów. Widoczny jest też zawał o wysokości 30 i średnicy 5 metrów. Mówi się, że może to być zasypany szyb wentylacyjny, a Niemcy w ten sposób chcieli zamaskować obiekt. 
 
Kompleks Soboń
 
To podziemny kompleks wykuty w masywie góry Soboń. Wejścia do podziemnych konstrukcji prowadzą z trzech stron, trzema sztolniami. To jedyny taki przypadek w całym Riese.  Długość kompleksu to 700 metrów. Tunele są w stanie surowym. Jedynie sztolnia nr 1 zawiera obudowane cegłą niewielkie pomieszczenie. 
 
Kompleks Jugowice
 
Kompleks ten został wykuty w masywie Chłopskiej Góry. Składa się z siedmiu sztolni. Czwarta z nich kończy się gruzowiskiem pozawałowym. Podziemia są w stanie surowym i nie tworzą zwartej całości tylko trzy osobne zespoły. Sztolnia nr 6 zaliczana jest do najsłynniejszych sztolni w Górach Sowich. Na jej wlocie zainstalowano podwójne pancerne drzwi. 20 m dalej istnieje potężny zawał („zapadlisko na łące”), którego mimo licznych prób nie udało się sforsować. Sztolnia nr 3 jest centralnym punktem kompleksu, a zagadką jest wspomniana już Sztolnia nr 4 i nieznane wyrobiska, do których prawdopodobnie prowadzi. W pewnym momencie kończy się ona zawałem, a warto wspomnieć, że w tym rejonie do sztolni dochodzi szyb wentylacyjny. Długość podziemi to 460 metrów, a naziemna część kompleksu to kilkanaście murowanych baraków.
 
Sokolec Gontowa
 
Podziemny kompleks został wykuty w masywie góry Gontowa. Długość podziemi to 850 metrów.  Część podziemna to przynajmniej dwa zespoły wyrobisk oddalonych od siebie o około 100 metrów. Sztolnie są w stanie surowym. Istnieje tu dużo ryzyko zawału.
 
Głuszyca – Osówka
 
Osówka to system betonowych umocnień, korytarzy i hal. Podziemia to trzy sztolnie. Jedna z nich posiada tamy z cegły, które utrzymują wodę w tunelu.
Najdłuższa ma 450 metrów. Prace rozpoczęły się tu już w 1943 roku. Jak w przypadku większości podziemnych sztolni drążonych przez Niemców nie wiemy dokładnie jakie miało być przeznaczenie i tego kompleksu. Być może w podziemiach miały powstać fabryki zbrojeniowe, w których produkowano by broń.  Osówka to jeden z najbardziej wykończonych obiektów naziemnych projektu „Riese”. Dziś turystom udostępniono do zwiedzania tzw. Podziemne Miasto, ale jak pójdziemy w głąb lasu, dojdziemy do potężnych betonowych budowli - „Kasyna”, które ma 50 metrów długości i „Siłowni”, betonowego bloku kamiennego składającego się ze zbiorników oraz pomieszczeń, do których prowadzą włazy ze stalowymi klamrami. 
Całkowita długość tuneli kompleksu Osówka to 1700 metrów. 
 
Włodarz
 
To największe podziemia kompleksu „Riese”. Tu znajdowała się  filia obozu Gross Rosen.
Nazwa pochodzi od góry, w której obiekt został wykuty. Prowadzą do niego cztery wejścia. Wszystkie umieszczone na wysokości ok. 590 m.n.p.m. Korytarze ciągną się na długości ok. 3,2 km. To tu odkryto jedną z największych hal. Obiekt udostępniony jest do zwiedzania turystom. Działa tu Muzeum Włodarz. Turyści mogą m.in. przepłynąć część zalanych tuneli łodzią. Zwiedzanie obejmuje: projekcje filmu w kinie podziemnym o historii Włodarza, zwiedzanie sztolni pieszo poziom I 800 metrów, poziom II 400 metrów, pływanie łodziami po zalanej części sztolni 600 metrów. 
 
Moszna
 
Kompleks nigdy nie został odnaleziony. Prowadzone tu prace potwierdzają istniejące i widoczne studzienki wentylacyjne. Mówi się, że to być może znajdujący się tu podziemny system  miał "spinać" poprzez główny szyb komunikacyjny wszystkie kompleksy "Riese". 
 
Do dziś „Riese” to jedna z najmroczniejszych i największych zagadek hitlerowskich Niemiec, a jednocześnie największy podziemny projekt górniczo – budowlany III Rzeszy.
Polecane
Strażnicy. Prawda czy mit?

Mateusz MykytyszynAbsolwent III liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Wałbrzychu oraz Kolegium Nauczycielskiego w Wałbrzychu. Studiował także na Uniwersytecie Opolskim oraz Uniwersytecie Karola w Pradze. Od 1999 roku związany z wałbrzyskimi mediami. Przez wiele lat redaktor i wydawca „Nowych Wiadomości Wałbrzyskich” oraz „Tygodnika Wałbrzyskiego”. Publikował także w prasie regionalnej i ogólnopolskiej. W pracy dziennikarskiej szczególnie interesowały go zagadnienia lokalnej historii. Po czteroletniej emigracji w Stanach Zjednoczonych i powrocie do Polski, zajmował się głównie publicystyką telewizyjną oraz internetową. Wspólpracował z TV Wałbrzych, NBC i BBC. Założyciel, fundator oraz prezes Fundacji Księżnej Daisy von Pless zajmującej się upowszechnianiem historii Wałbrzycha i regionu. Inicjator ustanowienia roku 2013 Rokiem Księżnej Daisy von Pless na Dolnym Śląsku. W 2012 roku doprowadził do zakupu przez Fundację, kolekcji unikalnych, własnoręcznych listów księżnej Daisy oraz innych dokumentów pochodzących z zamku Książ. Interesuje się literaturą, kulturą, historią, ze szczególnym uwzględnieniem dziejów regionu. Włada biegle językami angielskim i czeskim. Na portalu będzie zajmował się nie tylko historią najsłynniejszej w historii mieszkanki ziemi wałbrzyskiej czyli księżnej Daisy von Pless, ale także tajemnicami związanymi z zamkiem Książ, ukrytymi skarbami dolnośląskich rodów arystokratycznych oraz tajemnicami wałbrzyskich i regionalnych zabytków. Łukasz Kazekwspółautor książek o obiekcie Riese, dziennikarz magazynu Wiedza i Życie, Inne Oblicza Historii, autor filmów Dziki Zachód, Kryptonim Olbrzym, współautor filmów Zapomnij o Kresach, Tajemnica Riese. Twórca reportaży dla TVP, TV Sudecka, TVN 24, TVN oraz magazynu Fokus Historia. Od 2004 r. przewodnik w kompleksie Włodarz, później za-ca dyrektora Pałacu w Jedlinka, przewodnik po kompleksie Osówka oraz Sztolniach Walimskich, inspektor do spraw turystyki w Gminie Walim, zarządzający Zamkiem Grodno. Ambasador Muzeum Historii Polski na Dolny Śląsk, organizator widowisk teatralno historycznych takich jak: -Ostania tajemnica Riese -Jedlinka -Riese pamięci Ofiar -Ludwikowice Kłodzkie Pomysłodawca i realizator projektu „Archiwum historii mówionej ziemi wałbrzyskiej. Stały współpracownik Fundacji im Jana Karskiego w Warszawie oraz Fundacji „świat, którego już nie ma” Pomysłodawca i autor trasy „Powojenny Walim” Na zdjęciach św pamięci Filipa Rozbickiego. Od 2014 roku radny w Gminie Walim i przewodniczący komisji kultury i turystyki w radzie gminy. Autor najnowszej książki Wspomnienia Wojciecha Szczeciniaka „Faszystowska mać”. Cały czas poszukuje ostatnich żyjących świadków z czasów II Wojny Światowej. Andrzej Gaikprzewodnik Turystyczny, Pilot Wycieczek, eksplorator. Od wielu lat badacz tajemnic związanych z Zamkiem Książ i kompleksem Riese. Członek wielu ekip eksploratorskich badających niedostępne kompleksy w Górach Sowich.Na co dzień przewodnik po Zamku Książ. Szef grupy przewodnickiej działającej w Zamku Książ. Twórca tras turystycznych po zamku oraz jego okolicach. Posiadający uprawnienia przewodnickie po wielu innych obiektach turystycznych. Współpracownik wielu wydawnictw i stacji telewizyjnych.Razem z Tadeuszem Słowikowskim jako pierwszy odkrył tajemnice 65 kilometra. Wielki orędownik rozwoju turystycznego Wałbrzych oraz jego okolic. Będzie opowiadał o historii Książa, losach jego mieszkańców, tajemnicach związanych z nazistowska przebudową zamku. Hannibal SmokePisarz, dziennikarz, fotoreporter, grafik (digital art) i geograf. Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego. Laureat Ogólnopolskiego Konkursu Literackiego im. Stefana Themersona. Autor bestsellerowego zbioru opowiadań Kompot ze świeżego nieboszczyka oraz magicznej trylogii kryminalnej osadzonej w scenerii Dolnego Śląska: Tusculum, Muzeum Prawdy i Emplarium – Książki Roku 2012 w internetowym plebiscycie KzK. Były publicysta Tygodnika Wałbrzyskiego, Expressu Wieczornego, Nowego Detektywa i Wirtualnej Polski. Ostatnio związany z Onet.pl. Regionalista zaangażowany w ratowanie dolnośląskiego pejzażu kulturowego, co dokumentuje publiczna autorska strona na facebooku: Hannibal Smoke: Emplarium i publiczny kanał filmowy na You Tube Hannibal Smoke. Damian Płońskiinformatyk, administrator Zloty-Pociag.com. Dba o sprawne działanie portalu, oraz kontakt w mediach społecznościowych. Damian BylinaGrafik komputerowy, specjalizujący się głównie w dziedzinie tworzenia grafiki 3D. Od kilku lat rozwija swoją pasję, realizując przy tym komercyjne projekty dla brandów ogólnopolskich.
Poznaj ich lepiej i czytaj najlepsze teksty w sieci:
Kontakt
Wizytówka
Pociąg ze Złotem odnaleziony - Wałbrzych - Złoty Pociąg Historia - Relacja Live - Na żywo - Najnowsze informacje Nowe fakty i zdjęcia - dobry hosting
MENU
Powód zgłoszenia komentarza:
Przepisz kod z obrazka:
[ZAMKNIJ]