Muzeum Dawnego Kupiectwa
Rynek 37, 58-100 Świdnica
tel./fax (74)852-12-91
http://muzeum-kupiectwa.pl
Czynne:
wtorek-piątek w godz. 10:00-15:00
sobota-niedziela w godz. 11:00-17:00
W poniedziałki muzeum jest nieczynne
Ceny biletów:
normalne - 6 zł,
ulgowe i wycieczkowe - 4 zł
oprowadzanie wycieczek – dodatkowo 30 zł od grupy
lekcje muzealne – 30 zł od grupy
a pół godziny przed zamknięciem, muzeum nie sprzedaje biletów.
Muzeum Dawnego Kupiectwa w Świdnicy to jedyne muzeum w Polsce, które zajmuje się tematem handlu w dawnych czasach i gromadzi eksponaty z handlem i kupiectwem związane.
Muzeum Dawnego Kupiectwa składa się z czterech działów merytorycznych: Historii Świdnicy, Dawnego Kupiectwa, Metrologicznego oraz Naukowo-Oświatowego. Zbiory udostępnione są na stałych ekspozycjach - kas sklepowych, etykiet, pieniędzy, wag, odważników, miar długości i objętości oraz aranżacjach - dawnej karczmy, apteki, sklepu, domu wagi, urzędu miar i kramów bogatych kupców. W gotyckiej Sali Rajców ratusza przygotowano zaś ekspozycję poświęconą historii miasta z makietą siedemnastowiecznej Świdnicy.
W holu muzeum można zobaczyć niewielką ekspozycję dotyczącą świdnickich Żydów w średniowieczu. Są na niej macewy pochodzące z cmentarza żydowskiego. Najstarsza z nich pochodzi z 1289 r., zaś pozostałe z XIV wieku.
W ścianie holu wmurowana jest kamienna głowa. Jak podaje muzeum, według legendy jest to rzeźba głowy świdnickiego rajcy Piotra Zehli, który dopuścił się kradzieży pieniędzy ze skarbca miejskiego. Wykorzystywał do tego wytresowaną przez siebie kawkę, która miała latać z jednej z kamienic w Rynku do skarbca w wieży ratuszowej i przynosić stamtąd po jednej złotej monecie. Rajcy w końcu zorientowali się, kto jest złodziejem i ukarali Piotra Zehlę, skazując na śmierć głodową w wieży ratuszowej. Kiedy po 10 dniach znaleziono go martwego, wykonano kamienny posąg rajcy i zamontowano na kamiennej balustradzie wieży, aby pamiętano o popełnionym przez rajcę przestępstwie. W 1642 r. silny wiatr zrzucił rzeźbę z wieży. Posąg rozbił się, a zachowaną głowę wmurowano w ścianę holu.
W muzeum zaaranżowano kilka pomieszczeń - aptekę z przełomu XIX i XX wieku, karczmę z początku XX wieku oraz sklep kolonialny z początku XX wieku. Wyeksponowano w nim szyldy z reklamami firm, które istnieją do dziś. W sklepie zobaczyć można również popielniczki, wydawnictwa reklamowe, opakowania kamionkowe i blaszane pudełka na tytoń, herbatę, kawę, papierosy oraz wyroby cukiernicze.
W kolejnej sali przedstawiono aranżację targu, jaki odbywał się od średniowiecza w Świdnicy, wraz z Domem Wagi, gdzie kupcy przywozili towary, a miejscy urzędnicy odmierzali i dopuszczali na lokalny rynek i pobierali opłaty na rzecz miasta za ważenie towarów.
Świdnicka aranżacja Domu Wagi jest jedyną w Polsce. Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na wystawie można zaliczyć ważnicę miejską z Bolkowa z XVI wieku, czy kamienne odważniki.
Na aranżacji Urzędu Miar goście muzeum znajdą wagi i odważniki, łokcie, średnicomierze, miary nasypne i nalewne, a także narzędzia miernicze do cechowania, wzorcowania i legalizacji narzędzi użytkowych. Do najcenniejszych wag należą wagi targowe oraz jedyna zachowana na świecie waga systemu Rademacher & Gruedelbach.
Wśród odważników wyjątkowy zbiór stanowią odważniki składane oraz dalekowschodnie odważniki figuralne, opiumowe. Do bardzo rzadkich zabytków należą też łokcie wzorcowane w miarach śląskich, pruskich, nowopolskich oraz metrycznych. Wśród miar nasypnych, zbożowych eksponowane są korce wrocławskie i świdnickie. Wyjątkową ozdobą kolekcji jest waga do wzorcowania odważników użytkowych londyńskiej firmy Oertling, prawdziwy wagowy Rolls – Royce.
Jest też aranżacja stacji paliw sprzed II wojny światowej. Są także tzw. realia kupieckie, czyli przedmioty stanowiące wyposażenie sklepów, np. maszyny liczące – sumatory, arytmometry, drukowane rachunki z logiem, np. firmy Philips, tabliczki służące do rachowania oraz kasetki na pieniądze. Spory jest też zbiór wag monetarnych, które służyły do wykrywania sfałszowanych monet (w zestawach obok wagi są odważniki monetarne będące równoważnikami monet, np.: pistola, luidora, dukata węgierskiego).
Muzeum udostępnia również bogatą kolekcję ołowianych plomb kupieckich z Gdańska, które pokazują jak niegdyś zabezpieczano towary przed ingerencją osób niepożądanych.
W kantorze można obejrzeć zbiór kalkulatorów mechanicznych, służących do wykonywania podstawowych działań arytmetycznych. Jest także wystawa kas sklepowych firm National i Anker z początku XX wieku i okresu międzywojennego.
Odtworzono także starą uliczkę targową, udostępniając m.in. eksponaty pochodzące z wykopalisk archeologicznych. Jest także pomieszczenie poświęcone piwu i browarnictwu, które budowały potęgę handlową średniowiecznej Świdnicy. Miejscowe piwo rozsławiło Świdnicę w Europie. W jednej z sal można zobaczyć m.in. dawne naczynia, które łużyły do spożywania szlachetnego świdnickiego napoju. Są garnki gliniane, a także późnośredniowieczny puchar szklany – niezmierna rzadkość.
Na piętrze średniowiecznego ratusza w jego najbardziej reprezentacyjnym pomieszczeniu, znajduje się ekspozycja poświęcona historii Świdnicy.
Na środku sali umieszczono makietę przedstawiającą Świdnicę XVII wieku. Makieta została zbudowana na podstawie widoków miasta z tego okresu. Widać na niej potrójny system murów obronnych otaczających miasto oraz liczne bramy wiodące do jego wnętrza. Poprzez zabytki ruchome zgromadzone w Sali Rajców ukazano w sposób przekrojowy dzieje miasta i jego okolic. Z rzemiosłem cechowym Świdnicy wiążą się tłoki pieczętne, reprezentacyjne cynowe naczynia i statuty cechowe, itp. Jednym z najcenniejszych znalezisk archeologicznych z terenów Świdnicy jest wielka zapinka, tzw. fibula licząca około 3000 lat. Mierzy ona aż 36,5 cm i jest największą zapinką znalezioną dotychczas na Śląsku.
W muzeum urządzono także niewielkie mauzoleum Piastów świdnickich, którego główną ozdobę stanowią kopie rzeźbionych płyt tumbowych z przedstawieniami założyciela księstwa świdnickiego – Bolka I oraz jego wnuka – Bolka II.
W muzeum jest także galeria obrazów świdnickich artystów, absolwentów renomowanych uczelni plastycznych: Tadeusza Gadomskiego, który był uczniem Jana Matejki, Romana Łysakowskiego, Antoniego Brade, Mariana Ruszkiewicza, Kamili Karst, Andrzeja Andrzejewskiego oraz Marka Kosiby.
Ostatnią salą muzeum jest salonik, gdzie umieszczono niezwykle cenne barokowe meble oraz replikę stołu i krzeseł wykonanych w stylu XIX–wiecznych mebli angielskich. Wystój malarski saloniku zaprojektowano zgodnie z duchem epoki baroku.