A A A

Park Krajobrazowy „Chełmy”
 
Park Krajobrazowy "Chełmy" leży w Sudetach Zachodnich, we wschodniej części Pogórza Kaczawskiego nazwanego Pogórzem Złotoryjskim, a na południu obejmuje częściowo Rów Świerzawy i Pogórze Wojcieszowskie.
 
Pod względem wysokościowym jest to kraina wyżynna o wysokościach 350 - 400 m n.p.m. Najwyższy punkt wzgórze Mszana (475 m n.p.m.) w lesie koło Muchowa. Inne kulminacje to Rosocha (464 m n.p.m.) i Górzec (445 m n.p.m). W Muchowskim Lesie znajduje się przecięcie współrzędnych geograficznych 51 000 '' N i 16 000 '' E, oznaczone bazaltowym słupem. Charakterystycznym miejscem w Parku jest Czartowska Skała (463 m n.p.m) - wybitny punkt widokowy.
 
Szata roślinna Pogórza Kaczawskiego charakteryzuje się wyjątkowym w skali Sudetów bogactwem florystycznym. Park Krajobrazowy "Chełmy" to obszar o wyraźnych, swoistych cechach w skali Śląska, a niektóre zbiorowiska roślinne są unikalne w skali kraju. Na ukształtowanie szaty roślinnej Parku, wpływ mają takie czynniki jak:
 
- wysokość nad poziomem morza,
 
- budowa geologiczna,
 
- stosunki wodne,
 
- klimat,
 
- rzeźba terenu z licznymi wąwozami i stromymi ścianami skalnymi.
 
Dzisiejsza mozaika lasów oraz użytków rolnych – pól, łąk i pastwisk jest wynikiem wielowiekowej działalności leśnej, rolnej i przemysłowej człowieka. Charakterystyczne dla tego obszaru jest bogactwo typów lasów liściastych, jedno z największych w sali kraju.
 
Lasy klonowo–lipowe, wykształcone na gołoborzach bazaltowych i zieleńcowych, budują lipy drobnolistne i szerokolistne, klon zwyczajny, jawor i wiąz górski.
W runie obficie występuje między innymi kokorycz pusta, zawilec żółty, przylaszczka pospolita, dzwonek jednostronny. Żyzne buczyny rosną w części północno–zachodniej Parku obejmując Pogórze Złotoryjskie. Dorodne buki porastają blokowiska piaskowców i gołoborza bazaltowe.
 
Głównym składnikiem runa są paprocie: narecznica samcza i wietlica samicza oraz rośliny żyznych lasów liściastych: przytulia wonna, czerniec gronkowy, groszek wiosenny oraz gnieźnik leśny.
 
We wschodniej części Parku występują kwaśne buczyny, zajmują o¬ne północne i wschodnie stoki wzgórz, aż do partii przyszczytowych. Ubogie runo zdominowane jest przez kosmatkę gajową, śmiałka pogiętego, konwalię majową. Zbiorowisko leśne wyróżniające Park Krajobrazowy "Chełmy" spośród innych parków na Dolnym Śląsku to jaworzyna górska z języcznikiem zwyczajnym i paprotnikiem kolczystym. Porasta strome stoki „Wąwozu Myśliborskiego” w dolinie potoku Jawornik. Drzewostan buduje jawor z niewielkim udziałem wiązu górskiego, pojedynczymi jodłami pospolitymi, lipami szerokolistnymi i drobnolistnymi oraz jesionem wyniosłym.
 
Dolina potoku Jawornik to także miejsce występowania podgórskiej formy niżowego łęgu jesionowo–wiązowego. Las ten wykształca się tylko na wyższych terasach Jawornika. W drzewostanie dominuje jawor z domieszką wiązu górskiego, klonu zwyczajnego i jesiona wyniosłego. Zespół ten w niższych partiach Wąwozu Myśliborskiego buduje jesion wyniosły zastępując jawor.
 
W runie wśród licznych geofitów występuje między innymi świerząbek orzęsiony, ziarnopłon wiosenny, kokorycz pusta, jaskier owłosiony. Gatunki charakterystyczne tego zbiorowiska to: czartawa pospolita, śledzienica skrętnolistna, kostrzewa olbrzymia oraz olsza szara.
 
Gospodarka leśna największe przekształcenia dokonała w grądach, zastępując naturalne drzewostany grabu zwyczajnego, dębu szypułkowego i bezszypułkowego, lipy drobnolistnej, klonu zwyczajnego oraz czereśni, monokulturami świerka zwyczajnego, czasem dębu szypułkowego. Obok lasów dębowych pochodzenia antropogenicznego na terenie Parku w najwyższych partiach wzgórz oraz na południowych i południowo–zachodnich skłonach rosną naturalne lasy dębowe - dębu bezszypułkowego, w których optymalne warunki rozwoju znajduje jarząb brekinia. Runo obfituje w liczne gatunki ziół i traw, z których wiele jest pod ochroną: rojnik pospolity, ukwap dwupienny, podkolan biały i buławnik mieczolistny.
 
Niewielką część Parku, w miejscach gdzie występują piaskowce, zajmują naturalne lasy dębowo – świerkowe. Drzewostan buduje świerk pospolity, dąb szypułkowy, grab, w warstwie krzewów występuje kruszyna pospolita, a w runie dominuje borówka czernica i trzcinnik leśny.
 
Zbiorowiska nieleśne w Parku reprezentują różne typy łąk oraz torfowiska źródliskowe. W dolinach potoków spotykamy bogate w gatunki chronione i rzadkie - łąki rdestowo–ostrożeniowe i trzęślicowe. Rosną tam między innymi, pełnik europejski, kosaciec syberyjski, mieczyk dachówkowaty, zimowit jesienny. Nasłonecznione łąki u podnóża Czartowskiej Skały i Wzgórz Sichowskich, skupiają liczne populacje ciepłolubnych gatunków: chaber nadreński, pierwiosnka lekarska, dziewięćsił bezłodygowy, gnidosz rozesłany oraz bardzo rzadki w Sudetach storczyk – kukułka bzowa. Torfowiska źródliskowe na terenie Parku ograniczone są do niewielkich płatów roślinności pomiędzy Muchowem a Nową Wsią Wielką. Występuje tam jeden z najrzadszych storczyków na Śląsku – kruszczyk błotny.
 
Różnorodność zbiorowisk roślinnych, jak również ukształtowanie terenu ma swój wyraz w bogactwie gatunkowym zwierząt. Z fauny bezkręgowców najlepiej poznane są ślimaki, których stwierdzono 72 gatunki, z 15 grup zoogeograficznych. Przez teren Parku przebiegają granice zasięgu trzech gatunków. Stosunkowo dobrze poznany jest skład gatunkowy kręgowców.
 
Gromadę smoczkoustych reprezentuje minóg strumieniowy, gatunek wpisany do Polskiej Czerwonej Księgi, występujący w potoku Wilcza, w rejonie wsi Pomocne.
Ryby reprezentuje siedem gatunków, w tym strzebla potokowa, śliz oraz pstrąg potokowy, gatunek charakterystyczny dla wszystkich rzek i większych potoków Parku.
Gromada płazów obejmuje 15 gatunków, wśród których na uwagę zasługuje ropucha paskówka oraz salamandra plamista z bardzo liczną populacją w rezerwacie przyrody „Wąwóz Lipa”.
 
Gady reprezentowane są przez 6 gatunków, które są stosunkowo liczne i spotykane we wszystkich środowiskach Parku za wyjątkiem bardzo rzadkiego gniewosza plamistego.
Obszar Parku - to miejsce występowania 107 gatunków lęgowych ptaków. Na uwagę zasługuje występowanie 6 gatunków sów, w tym tak rzadkich jak puchacz, sóweczka, włochatka i płomykówka. W starodrzewiu lasów liściastych występuje kilka gatunków dzięciołów, w tym dzięcioł zielonosiwy i średni oraz muchołówka białoszyja i mała oraz gołąb siniak. W lasach swoje gniazda zakłada bocian czarny. W borach świerkowych występuje bardzo rzadki krzyżodziób świerkowy oraz liczniejszy zniczek i gil. Ptaki drapieżne reprezentowane są przez licznie występujące myszołowy zwyczajne, jastrzębie, mniej liczne krogulce, trzmielojady, kanie rdzawe, błotniaki stawowe i łąkowe. Wśród pól na niewielkich odłogowanych powierzchniach, spotykamy derkacze i przepiórki. Obecność niewielkich stawów i terenów podmokłych wzbogaca awifaunę Parku o gatunki wodno–błotne, jak bekas kszyk, perkoz rdzawoszyi, sieweczka rzeczna i kilka gatunków kaczek.
 
Na obszarze Parku stwierdzono występowanie 49 gatunków ssaków. Najliczniej reprezentowane są gryzonie - 14 gatunków (najrzadsza: popielica), nietoperze – 13 gatunków (najrzadszy: mroczek pozłocisty) i owadożerne – 6 gatunków. Drapieżne reprezentuje 9 gatunków, w tym 7 z rodziny łasicowatych. Parzystokopytne reprezentują trzy rodzime gatunki: jeleń europejski, dzik, sarna oraz muflon – sprowadzony na początku XX w. z Korsyki. Jego populacja liczy obecnie kilkaset osobników. Gatunki obcego pochodzenia – uciekinierzy z hodowli to, piżmak, jenot, norka amerykańska. Obecność dwóch ostatnich ma bardzo niekorzystny wpływ na stan rodzimej fauny Parku.
 
Pod względem geologicznym, Park leży w obrębie metamorfiku kaczawskiego i częściowo obejmuje nieckę północnosudecką. Charakteryzuje się urozmaiconą budową geologiczną. Skały metamorficzne reprezentują powstałe w wyniku przeobrażenia produktów wulkanizmu podmorskiego - zieleńce z wykształconymi strukturami diabazów oraz przeobrażone osady morskie jako łupki serycytowe i fyllity, niekiedy z fauną graptolitową. Utwory nieprzeobrażone - osadowe skały powstałe w okresie od permu do kredy górnej. Interesujący jest pełny profil cechsztynu miedzionośnego w okolicy Leszczyny.
 
Występują tu różne relikty wulkanizmu synklinalnego z okresu permu w postaci skał ryolitowych, masywów Swarnej (389 m n..m) i Jastrzębnej (468 m n.p.m). Liczne trzeciorzędowe pokrywy wulkaniczne law bazaltowych z charakterystycznym odsłonięciem słupowym na Rataju, Czartowskiej Skale i Krzyżowej Górze tworzą główny element współczesnego krajobrazu Parku. Obszar posiada wielowiekowe tradycje górnicze związane z eksploatacją metali: (złoto, żelazo, miedź) i barytu w okolicach Chełmca, Stanisławowa i Leszczyny.
 
Polecane
Rudawski Park Krajobrazowy

Mateusz MykytyszynAbsolwent III liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Wałbrzychu oraz Kolegium Nauczycielskiego w Wałbrzychu. Studiował także na Uniwersytecie Opolskim oraz Uniwersytecie Karola w Pradze. Od 1999 roku związany z wałbrzyskimi mediami. Przez wiele lat redaktor i wydawca „Nowych Wiadomości Wałbrzyskich” oraz „Tygodnika Wałbrzyskiego”. Publikował także w prasie regionalnej i ogólnopolskiej. W pracy dziennikarskiej szczególnie interesowały go zagadnienia lokalnej historii. Po czteroletniej emigracji w Stanach Zjednoczonych i powrocie do Polski, zajmował się głównie publicystyką telewizyjną oraz internetową. Wspólpracował z TV Wałbrzych, NBC i BBC. Założyciel, fundator oraz prezes Fundacji Księżnej Daisy von Pless zajmującej się upowszechnianiem historii Wałbrzycha i regionu. Inicjator ustanowienia roku 2013 Rokiem Księżnej Daisy von Pless na Dolnym Śląsku. W 2012 roku doprowadził do zakupu przez Fundację, kolekcji unikalnych, własnoręcznych listów księżnej Daisy oraz innych dokumentów pochodzących z zamku Książ. Interesuje się literaturą, kulturą, historią, ze szczególnym uwzględnieniem dziejów regionu. Włada biegle językami angielskim i czeskim. Na portalu będzie zajmował się nie tylko historią najsłynniejszej w historii mieszkanki ziemi wałbrzyskiej czyli księżnej Daisy von Pless, ale także tajemnicami związanymi z zamkiem Książ, ukrytymi skarbami dolnośląskich rodów arystokratycznych oraz tajemnicami wałbrzyskich i regionalnych zabytków. Łukasz Kazekwspółautor książek o obiekcie Riese, dziennikarz magazynu Wiedza i Życie, Inne Oblicza Historii, autor filmów Dziki Zachód, Kryptonim Olbrzym, współautor filmów Zapomnij o Kresach, Tajemnica Riese. Twórca reportaży dla TVP, TV Sudecka, TVN 24, TVN oraz magazynu Fokus Historia. Od 2004 r. przewodnik w kompleksie Włodarz, później za-ca dyrektora Pałacu w Jedlinka, przewodnik po kompleksie Osówka oraz Sztolniach Walimskich, inspektor do spraw turystyki w Gminie Walim, zarządzający Zamkiem Grodno. Ambasador Muzeum Historii Polski na Dolny Śląsk, organizator widowisk teatralno historycznych takich jak: -Ostania tajemnica Riese -Jedlinka -Riese pamięci Ofiar -Ludwikowice Kłodzkie Pomysłodawca i realizator projektu „Archiwum historii mówionej ziemi wałbrzyskiej. Stały współpracownik Fundacji im Jana Karskiego w Warszawie oraz Fundacji „świat, którego już nie ma” Pomysłodawca i autor trasy „Powojenny Walim” Na zdjęciach św pamięci Filipa Rozbickiego. Od 2014 roku radny w Gminie Walim i przewodniczący komisji kultury i turystyki w radzie gminy. Autor najnowszej książki Wspomnienia Wojciecha Szczeciniaka „Faszystowska mać”. Cały czas poszukuje ostatnich żyjących świadków z czasów II Wojny Światowej. Andrzej Gaikprzewodnik Turystyczny, Pilot Wycieczek, eksplorator. Od wielu lat badacz tajemnic związanych z Zamkiem Książ i kompleksem Riese. Członek wielu ekip eksploratorskich badających niedostępne kompleksy w Górach Sowich.Na co dzień przewodnik po Zamku Książ. Szef grupy przewodnickiej działającej w Zamku Książ. Twórca tras turystycznych po zamku oraz jego okolicach. Posiadający uprawnienia przewodnickie po wielu innych obiektach turystycznych. Współpracownik wielu wydawnictw i stacji telewizyjnych.Razem z Tadeuszem Słowikowskim jako pierwszy odkrył tajemnice 65 kilometra. Wielki orędownik rozwoju turystycznego Wałbrzych oraz jego okolic. Będzie opowiadał o historii Książa, losach jego mieszkańców, tajemnicach związanych z nazistowska przebudową zamku. Hannibal SmokePisarz, dziennikarz, fotoreporter, grafik (digital art) i geograf. Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego. Laureat Ogólnopolskiego Konkursu Literackiego im. Stefana Themersona. Autor bestsellerowego zbioru opowiadań Kompot ze świeżego nieboszczyka oraz magicznej trylogii kryminalnej osadzonej w scenerii Dolnego Śląska: Tusculum, Muzeum Prawdy i Emplarium – Książki Roku 2012 w internetowym plebiscycie KzK. Były publicysta Tygodnika Wałbrzyskiego, Expressu Wieczornego, Nowego Detektywa i Wirtualnej Polski. Ostatnio związany z Onet.pl. Regionalista zaangażowany w ratowanie dolnośląskiego pejzażu kulturowego, co dokumentuje publiczna autorska strona na facebooku: Hannibal Smoke: Emplarium i publiczny kanał filmowy na You Tube Hannibal Smoke. Damian Płońskiinformatyk, administrator Zloty-Pociag.com. Dba o sprawne działanie portalu, oraz kontakt w mediach społecznościowych. Damian BylinaGrafik komputerowy, specjalizujący się głównie w dziedzinie tworzenia grafiki 3D. Od kilku lat rozwija swoją pasję, realizując przy tym komercyjne projekty dla brandów ogólnopolskich.
Poznaj ich lepiej i czytaj najlepsze teksty w sieci:
Kontakt
Wizytówka
Pociąg ze Złotem odnaleziony - Wałbrzych - Złoty Pociąg Historia - Relacja Live - Na żywo - Najnowsze informacje Nowe fakty i zdjęcia - dobry hosting
MENU
Powód zgłoszenia komentarza:
Przepisz kod z obrazka:
[ZAMKNIJ]